Ziekenhuizen in financiële problemen

Wederom zit een groep Nederlandse ziekenhuizen in financiële problemen. Sommige ziekenhuizen weten zich te herstellen als de financiën verslechteren, maar de problemen zijn niet zomaar op te lossen.

Elf ziekenhuizen krijgen een negatieve beoordeling in de laatste ranglijst van BDO Accountants op basis van de financiële prestaties van 2018. Dit zijn er dan wel minder dan in het voorgaande jaar, maar BDO waarschuwt dat daadwerkelijk herstel uitblijft.

Bij de publicatie van de voorgaande ranglijst meldde het adviesbureau dat veertien ziekenhuizen in de gevarenzone zaten. Ook waren de financiële prestaties in 2017 minder goed. Zo steeg het gezamenlijke resultaat in 2018 met 63 miljoen euro naar 274 miljoen euro.

Ook is het rendement voor het eerst sinds 2013 gestegen. Het rendement ging van 1,2 procent in 2017 omhoog naar 1,5 procent in 2018. Verder namen tevens de solvabiliteit en de liquiditeit toe.

“Dat komt voor een belangrijk deel door hogere resultaten, maar die hogere resultaten worden voornamelijk veroorzaakt door lagere rentekosten”, zegt Chris van den Haak, voorzitter van de BDO Branchegroep Zorg. “Het operationele resultaat staat bij de meeste ziekenhuizen nog onverminderd onder druk en een groep ziekenhuizen heeft meerdere jaren onvoldoende gescoord.”

‘Onderliggende trends spelen nog steeds’

De problemen die ziekenhuizen in het verleden hadden, zijn volgens Van den Haak nog niet verdwenen. “Als je in breder perspectief kijkt, zie je dat die onderliggende trends nog steeds spelen.”

“Daarnaast zie je dat kleinere ziekenhuizen ook gemiddeld genomen slechter scoren. Je ziet ook dat die kleinere ziekenhuizen het kwetsbaarst zijn, omdat een deel van de zorg die zij traditioneel leveren ook door bijvoorbeeld een huisarts in de thuissituatie of in de wijk kan worden geleverd.”

Zeven ziekenhuizen die nu een onvoldoende hebben gekregen, kregen in het voorgaande jaar ook al een onvoldoende. Vijf ziekenhuizen scoren al drie jaar op een rij niet goed genoeg. Het LangeLand Ziekenhuis in Zoetermeer, dat al langer een kleine financiële buffer heeft, krijgt nu de laagste score.

Financiële buffers van ziekenhuizen zijn ‘niet heel groot’

Michiel Verkoulen, econoom bij adviesbedrijf Zorgvuldig Advies, benadrukt dat de Nederlandse ziekenhuizen gemiddeld genomen financieel best gezond zijn. 53 ziekenhuizen kregen een voldoende in de ranglijst van BDO. “Maar het is allemaal dun. Je moet je voorstellen dat die ziekenhuizen een winstmarge van 1 à 2 procent hebben. Als er dan iets gebeurt, dan is de buffer ook niet heel groot.”

Tegelijkertijd hebben die ziekenhuizen te maken met druk op de inkomsten. Verzekeraars, de overheid en zorgbedrijven hebben in hoofdlijnenakkoorden vastgelegd dat er minder zorg in de ziekenhuizen verleend moet worden. “Dus het doel is al heel lang om meer bij de eerste lijn, bij de huisarts of met nieuwe technologie te laten plaatsvinden, zodat mensen minder in het ziekenhuis zijn.”

Daar komen dan andere problemen bij. Zo had MC Slotervaart hoge personeelskosten doordat de zelfstandige verpleegkundigen en specialisten hogere tarieven vroegen. “En meer ziekenhuizen hebben last van het feit dat steeds meer zorgpersoneel zzp’ers worden. Dat maakt ze flexibeler. Als het even slechter gaat, kun je van ze af. Maar als je ze wil inhuren, zijn ze ook wat duurder.”

Een paar tegenvallers leiden tot groot probleem

Ook Verkoulen ziet dat vooral kleinere ziekenhuizen onder druk staan. Vaak missen zij de slagkracht om verandering teweeg te brengen. Zo moeten ziekenhuizen in IT investeren, maar zijn die kosten voor kleine ziekenhuizen relatief hoog.

Vaak zijn er dan een paar tegenvallers die samen tot een groot probleem leiden, legt Verkoulen uit. “Dus net iets duurder personeel en net iets minder patiënten. Als dat dan allemaal bij elkaar komt, kun je – als je als ziekenhuis al niet heel financieel gezond bent – in de problemen komen.”

BDO raadt ziekenhuizen aan in te zetten op financiering van gezondheid in plaats van financiering van zorg. Zo zouden ziekenhuizen ook beloond moeten worden voor het voorkomen van ziektes. In Sommige gevallen hebben verzekeraars en ziekenhuizen al afspraken gemaakt waarbij het aantal medische behandelingen niet meer bepalend is voor de vergoeding.

‘Hetzelfde belang nastreven’

Verkoulen noemt de samenwerking bij het Bernhoven Ziekenhuis in Uden als voorbeeld. “Met z’n allen kwamen ze daar tot de conclusie dat als ze zo zouden doorgaan, het ziekenhuis failliet zou gaan. Toen gebeurde er iets belangrijks. Ze zijn allemaal bij elkaar gaan zitten en hetzelfde belang gaan nastreven.”

Voor ziekenhuizen is dit volgens de econoom vaak lastig, omdat het veel moeite kost om zelfstandige medisch specialisten dezelfde koers te laten varen als het ziekenhuis en de verzekeraar. “In dit geval ging dat heel goed, omdat ze zich realiseerden dat iedereen ten onder zou gaan als ze het niet zouden doen.”

De partijen spraken toen af geleidelijk aan te krimpen. “Dus niet in één keer naar beneden, maar zachtjesaan.” In ruil daarvoor overleggen het ziekenhuis en de specialisten meer over bijvoorbeeld de vraag of een behandeling wel noodzakelijk is. “Dat is ook een mooi voorbeeld van hoe het kan.”

About Post Author

Hans Van Amsterdam

See author's posts